Quote:
Originally Posted by Binka
Chcialam wiedziec czy charakter czeskiego wilka rozni sie od charakteru owczarka niemieckiego.
|
Wilczak miał być psem pracującym z człowiekiem, i nie miał służyć do polowania na zwierzynę ani do pilnowania stad zwierząt, jak ja to zrozumiałam z opowieści Margo o historii tworzenia rasy, a raczej do pracy ze strażnikiem pogranicza czyli do ew. ataku na człowieka przekraczającego granicę. Choć nacisk na tropienie i umiejętność znajdowania przemytnika i przemytu też zapewne chodziła po głowie twórcom rasy. Tak więc pies nowej rasy musiał mieć na pewno zmodyfikowany tryb łowczy, nie taki jak u wilka, prowadzący od namierzenia, wytropienia, przez chwycenie i zagryzienie do zjedzenia lub schowania łupu (większość na ten temat znajdziesz w wydaniu DogObservera/ Nr2 Łowy w postaci
pdf tutaj), ale gdzieś się ograniczający, zatrzymujący, albo z tak przerośniętym jednym elementem, że pies niechętnie zajmie się czymkolwiek innym. Poniżej w tabeli przekopiowałam schemat zachowań łowczych psów w zależności od rasy, zamieszczony przez Coppingera w książce Dogs (przetłumaczyłam i przytoczyłam w DogObserverze za zgodą autora oraz wydawcy w 2003). Nie ma w niej ani owczarka niemieckiego ani CZW, ale da się coś z tego dopasować i wywnioskować.
Coppinger opisał w dość jasny sposób koncepcję, że wilk staje się użyteczny dla człowieka czyli staje się psem jednocześnie tracąc coś z wrodzonego zestawu zachowań łowczych, lub tracąc połączenie między poszczególnymi ogniwami sekwencji zachowań łowczych.
Wzorzec ruchowy w poszczególnych rasach
>> = połączenie wzorców ruchowych wytłuszczone = przerośnięte ( ) wada
Pierwotne
| namierzyć >> | wpatrywać się hipnotycznie >> | podkradać >> | gonić za>> | chwycić – ugryźć >> | ugryźć – zabić
Psy strzegące stad
| (namierzyć) | (wpatrywać się hipnotycznie) | (podkradać) | (gonić za) | (chwycić – ugryźć) | (ugryźć – zabić)
Pasterski „przy głowie”
| namierzyć >> | WPATRYWAĆ SIĘ HIPNOTYCZNIE>> | PODKRADAĆ>> | GONIĆ ZA | (chwycić – ugryźć) | (ugryźć – zabić)
Pasterski „przy nodze”
| namierzyć >> | wpatrywać się hipnotycznie | podkradać | GONIĆ ZA>> | CHWYCIĆ – UGRYŹĆ | (ugryźć – zabić)
Gończe
| namierzyć >> | | Zaznaczyć/ głosić>> | GONIĆ ZA>> | CHWYCIĆ – UGRYŹĆ >> | UGRYŹĆ – ZABIĆ
Pointer
| namierzyć >> | WPATRYWAĆ SIĘ HIPNOTYCZNIE | (podkradać) | (gonić za) | CHWYCIĆ – UGRYŹĆ | (ugryźć – zabić)
Retriever
| namierzyć >> | wpatrywać się hipnotycznie | podkradać >> | gonić za | CHWYCIĆ – UGRYŹĆ | (ugryźć – zabić)
Ja tak to podsumowałam odnośnie mojego psa husky versus border collie:
"Psy ras pierwotnych dysponują często całą nie zmodyfikowaną sekwencją zachowań łowczych. W ich wykonaniu namierzaniei dalszy przebieg łowów są ze sobą ściśle powiązane. I ponieważ jeden krok ciągnie za sobą następny, to przebieg łowów, ogniwo po ogniwie, prowadzi do nieuchronnego końca – zabicia ofiary. Właściciele tych psów albo reagują błyskawicznie, albo... jest za późno. Tymczasem u psów border collie cykl łowczy zapętla się na poziomie podkradania i dzięki temu pasterze mogą bez obawy o pojawienie się dalszych sekwencji zachowań drapieżczych kierować stadem przy pomocy psów. Wykorzystują unikową reakcję gęsi (i owiec) na wpatrywanie się w nie drapieżnika. Zwierzęta oddalając się od takiego spojrzenia psów, idą tam, gdzie chce tego człowiek kierujący psami.
Pasterze, by móc wykorzystać użyteczną dla człowieka część wrodzonego behawioru drapieżnika, latami dobierali do dalszego rozrodu psy, u których sekwencja zachowań łowczych pozbawiona była etapów chwycić – ugryźć i ugryźć – zabić. U psów border collie w wielu wypadkach uzyskano zaplanowaną perfekcję: naganianie (odpowiednik namierzania) przechodzi u nich w etap wydłużonego, przesadnie zaznaczonego hipnotycznego wpatrywania w ofiarę, aby dalej przemienić się w podkradanie, a następnie wrócić do naganiania – pierwszego etapu łowów border collie.
Jeśli chodzi o psy husky, to żaden pasterz nie wybierał szczeniąt pod kątem ich przydatności na halach. Przeciwnie. Psy, gdy nie ciągnęły sań, były uwalniane na całe tygodnie i musiały same o siebie zadbać. Dlatego w ich przypadku utrwaliły się inne zwyczaje ruchowe: te które były użyteczne z punktu widzenia przetrwania, bo dawały szanse upolowania i zjedzenia obiadku." [M.S. s.4/Nr2,DogObserver]
A jak wygląda łańcuch łowczy u wilczaków? Czy gdzieś jest wzmocniona cecha? Czy gdzieś jest wyhamowanie (przerwanie trybu łowczego)? Czy całość musi prowadzić do zakończenia, jak u psa husky?
Na drugie pytanie znam odpowiedź - podobnie jak u owczarka niemieckiego jest wzmocnienie cech "gonić za" --> "chwycić / ugryźć". U gończych oba te dwa przerośnięte etapy trybu łowczego są mocno połączone z ostatnią częścią łańucha łowów czyli z "zagryźć/ zabić". Jak jest u wilczaków? Z opisywanych przez właścicieli obserwacji wynika, że psy te (CZW) przejdą do ostatniej części łańcucha łowczego wobec zwierząt, z którymi się nie wychowywały, chociaż zdarzają się ewenementy - totalni pacyfiści wobec całego ożywionego świata ;o)
Wydaje się też, zgodnie z opisami właścicieli wilczaków, że trudniej psa tej rasy zapętlić na etapie "gonić za" czy "chwyć/ ugryź" (czyli na aporcie) na poziomie samonagradzającym.
A jak jest u owczarków niemieckich? U nich finalne połączenie "chwycić" z "zagryźć" nie jest cenione, ale się zdarza. Więc nie każdego owczarka niemieckiego zdołamy przysposobić do pracy ze stadem owiec czy kóz, z którymi mogą pracować psy mające koniec trybu łowczego najdalej na "chwycić/ ugryźć", które dzięki szczypaniu w pięte nakierowują stado na właściwy kierunek. A u wilczaków? Niestety, problemy mogą być podobne, połączenie "chwycić" z "zagryźć" istenieje, dlatego skłonność do tropienia czyli namierzania (I etap łowów) oraz nastawienie na szczypanie czyli aport (IV/V etap łowów) wróży BARDZO dobrze możliwościom i łatwości uczenia psa (wilczaka).
Oczywiście praca z dobrym hardwarem daje znakomite efekty i jest łatwa. Ale nie oznacza to, że dobrze użyty software nie skompensuje ew. niedociągnięć.
maria i wufi